جنگ حماس و اسرائیل؛ پشتیبانی مردم کشورهای عرب از فلسطین و شکاف در رویکرد دولت‌های آنها
- اخبار روز
- شنبه, ۲۲ مهر ۱۴۰۲
- ساعت ۱۹:۴۳
- جهان
در تازه ترین واکنش به فاجعه ی غزه، عربستان سعودی بعد از چندین روز تعلل در قبال آن، سرانجام تصمیم گرفت با فراخواندن نشست کشورهای اسلامی و تعلیق مذاکرات عادی سازی روابط با اسرائیل همسویی خود را با انتظارت مردم جهان عرب نشان دهد.
عربستان سعودی در هفته‌های قبل از جنگ حماس و اسرائیل از پیشرفت در دیپلماسی تحت رهبری ایالات متحده برای عادی‌سازی روابط با اسرائیل خبر داده بود. حتی تایمز اسرائیل ابتدای مهرماه به نقل از «یک مقام ارشد فلسطینی» نوشته بود عربستان خود را آماده کرده تا با کنار گذاشتن «طرح صلح عربی»، رابطه با اسرائیل را قبل از تشکیل کشور فلسطین، عادی کند. اما بعد از رویداد اخیر مجبور شد در سیاست خارجی خود در این عرصه تجدید نظر کند و حداقل تن به تعلیق سیاستی دهد که آغاز کرده بود.
یورو نیوز در گزارشی به همین موضوع تاثیر جنگ حماس و اسرائیل بر جهان عرب، شمشیر داموکلس مردم بر سر رهبران عرب و شکاف در رویکرد دولت‌ها و ملت‌ها به غزه پرداخته و نوشته است:
واکنش‌های جهانی متفاوت به خونریزی در اسرائیل و غزه، سبب شد تا بار دیگر وجود اختلافات عمیق بین کشورها نمایان‌تر شود، روندی که از زمان آغاز جنگ در اوکراین سرعت بیشتری پیدا کرده و کشورهای غربی را در صحنه جهانی به طور فزاینده‌‌ای منفک از سایرین قرار داده است.
در روز آغاز حملات بی‌سابقه حماس به اسرائیل، کشورهای غربی حمله این گروه شبه‌نظامی را با شدیدترین عبارات ممکن محکوم کردند و تاکید کردند که «هیچ امری نمی‌تواند تروریسم را توجیه کند».
حمله کرملین به اوکراین و حمله حماس به اسرائیل، تناقضات سیاست بی‌طرفی سوئیس را هم تا حدودی آشکار می‌کند. این هفته، دولت سوئیس از طرح پیشنهادی برای تعیین حماس به عنوان یک سازمان تروریستی حمایت کرد و از سیاست عدم جانبداری خود، یک گام دیگرفاصله گرفت.
در حالی که برخی از کشورهای غیرغربی مانند آرژانتین و هند همبستگی خود را با اسرائیل نشان داده‌اند، بسیاری دیگر از جمله عربستان سعودی، مصر، مراکش و ترکیه و همچنین قدرت‌های جهانی همچون روسیه و چین صرفا خواستار کاهش تنش شده‌اند.
کشورهای ایران، الجزایر، سودان و تونس آشکارا حمایت خود را از سازمان اسلامگرای فلسطینی حماس که کنترل غزه را در دست دارد، اعلام کرده‌اند.
همچنین هزاران نفر در سراسر خاورمیانه از جمله در کشورهای عراق، اردن و بحرین روز جمعه و در حمایت از فلسطینی‌ها تظاهرات کردند.
دولت لیبی همیشه و به طور علنی از فلسطین حمایت کرده و اسرائیل را به رسمیت نشناخته است. چند ماه پیش، وزیر امور خارجه لیبی به دلیل دیدار با همتای اسرائیلی خود تعلیق شد. خبر این دیدار باعث ایجاد ناآرامی و در آن کشور شده بود.
همزمان و با گذشت بیش از یک سال و نیم از تهاجم روسیه علیه اوکراین، برخی از کشورهای خارج از حوزه نفوذ غرب از تسلیم شدن در برابر فشار متحدان اوکراین برای حمایت از کی‌یف خودداری می‌کنند.
حسنی عبیدی، مدیر «مرکز مطالعات و تحقیقات عربی و مدیترانه‌ای» مستقر در ژنو گفت: نقطه تلاقی این دو گرایش در مواجهه با روایت‌های کشورهایی است که اصطلاحا به آنها «جنوب جهانی» گفته می‌شود.
آقای عبیدی در ادامه گفت که وقوع جنگ بین اسرائیل و حماس «شکافی را که از قبل [بین کشورها] بر سر اوکراین قابل مشاهده بود را عمیق‌تر می کند.»
این کارشناس مسایل بین‌الملل توضیح داد که درگیری بین اسرائیل و حماس «وسعت این شکاف در اکثر کشورهای جنوب جهانی – و به ویژه در آفریقا و در جهان عرب و اسلام» را نشان می‌دهد.
این موضوع به ویژه برای آن دسته از کشورهای عربی که روابط خود را با اسرائیل عادی کرده‌اند و در عین حال همچنان حمایت بی دریغ خود از فلسطینی‌ها را اعلام می کنند، دشوار است.
«شمشیر داموکلس» یا همان اجل معلق
فرانسوا هایسبورگ از «موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک» در لندن معتقد است که «کشورهای عربی اکنون از نحوه واکنش مردم خودشان می‌ترسند.»
آنطور که برتران بدیع، استاد دانشگاه «سیانس-پو پاریس» می‌گوید، «ناشناخته اصلی» برای کشورهای عربی منطقه در حقیقت همان بسیج افکار عمومی در بحبوحه چنین احساسات و خشم شدید است.
آقای بدیع گفت: «برخی از دولت‌های عربی احساس می‌کنند که حمایت از فلسطین بسیار گران تمام خواهد شد، اما موضع مردم آنها با آرمان فلسطین ممزوج است».
او با یادآوری حضور گسترده پرچم‌های فلسطین در جریان خیزش‌های بهار عربی و همچنین در مسابقات جام جهانی، گفت: «این راهی است که مردم می‌توانند ناامیدی خود را در رژیم‌های مستبد، فاسد و ضعیف ابراز کنند».
این استاد دانشگاه گفت که دقیقا به همین علت است که برای کشورهایی همچون مراکش، اردن و مصر، بسیج افکار عمومی در حمایت از فلسطینی‌ها یا علیه اقدامات اسرائیل همچون یک «شمشیر داموکلس» یا همان اجل معلق واقعی است.
علیرغم عادی‌سازی روابط مراکش با اسرائیل در ازای اینکه آمریکا حاکمیت مراکش بر سرزمین مورد مناقشه صحرای غربی را به رسمیت بشناسد؛ شاهزاده «مولای هشام العلوی»، پسر عموی پادشاه مراکش حمایت خود را از فلسطینی‌ها در شبکه های اجتماعی اعلام کرد.
هزاران مراکشی در روزهای اخیر ضمن حمایت از فلسطینی‌ها، از دولت خود خواستند که به عادی سازی با اسرائیل پایان دهد.
فرانسوا هایسبورگ از «موسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک» گفت که حمایت از اسرائیل همزمان «با آشکار شدن مقیاس تلفات انسانی و بحران گروگان‌گیری» رفته رفته تغییر می‌کند.
دلیل این امر این است که واکنش اسرائیل در غزه به یک «خشونت عظیم» برای برچیدن حماس و بوجود آمدن یک «معضل ژئوپلیتیکی» در مدیریت گروگان‌ها ایجاد خواهد کرد.
در مقایسه با جنگ در اوکراین، باید گفت که در درگیری بین اسرائیل و غزه، اتباع خارجی بیشتری در میان قربانیان هستند.
فریاد در حمایت از فلسطینیان
برتران بدیع گفت که آرمان فلسطین مدت هاست که صدای بلند اعتراض کشورهای غیرمتعهد بوده است.
بدیع این را هم باید اضافه کرد که تغییراتی به نفع میزان نفوذ کشورهای حوزه «جنوب جهانی» که به دنبال نظم جهانی متوازن هستند، نسبت به کشورهای غیرغربی که به دنبال «بازگرداندن فلسطین به بازی مذاکره هستند» صورت گرفته است.
لولا داسیلوا، رئیس جمهوری برزیل که هم اکنون ریاست شورای امنیت سازمان ملل را بر عهده دارد، روز چهارشنبه خواستار حمایت از کودکان فلسطینی و اسرائیلی گرفتار در جنگ شد.
دولت برزیل گفت که «مجموعه بمباران‌ها و حملات زمینی که امروز در اسرائیل از نوار غزه انجام شد را محکوم می‌کند و با خانواده قربانیان ابراز همدردی می‌کند و همبستگی خود را با مردم اسرائیل اعلام می‌کند». وزارت امور خارجه برزیل در بیانیه‌ای نوشت: «توسل به خشونت به‌ویژه علیه غیرنظامیان هیچ توجیهی ندارد. دولت برزیل از همه طرف‌ها می‌خواهد که حداکثر خویشتنداری را برای جلوگیری از تشدید اوضاع به کار گیرند.» برزیل همچنین «تعهد خود به راه‌حل دو دولتی… در مرزهای مورد توافق و بین‌المللی به رسمیت شناخته شده» تکرار کرده و دوباره تاکید کرد که «مدیریت صرف مناقشه جایگزین مناسبی برای حل و فصل مسئله اسرائیل و فلسطین و از سرگیری مجدد نیست. بلکه مذاکرات صلح ضروری است.»
وزارت امور خارجه آفریقای جنوبی روز شنبه در بیانیه‌ای خواستار بازگشت اسرائیل به مرزهای شناخته‌شده بین‌المللی سال ۱۹۶۷ با شمول بیت‌المقدس شرقی به‌عنوان پایتخت و همچنین به رسمیت شناختن «حق بازگشت» فلسطینیان شد.
خبرگزاری رویترز به نقل از یک دیپلمات غربی نوشت ترکیه تنها کشور عضو ناتو بود که از محکوم کردن حملات حماس به عنوان یک اقدام «تروریستی» خودداری کرد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر